Yumurtalık Kisti Nedir?
Yumurtalık kisti, yumurtalıkların içinde oluşan sıvı dolu torbacıklardır. Kadınların çoğu hayatları boyunca en az bir kez yumurtalık kisti oluştururlar. Genellikle kistler herhangi bir sorun yaratmadan kendiliğinden kaybolur, ancak bazıları büyüyebilir ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.
Yumurtalık kistleri birçok farklı türde olabilir. En yaygın olanları fonksiyonel kistler, dermoid kistler ve endometrioma kistleridir. Fonksiyonel kistler en sık görülen tiptir ve genellikle herhangi bir tedavi gerektirmeden kendiliğinden kaybolur. Dermoid kistler ise daha karmaşık yapıya sahip olup cerrahi müdahale gerektirebilir. Endometrioma kistleri ise endometriozis hastalarında görülen kistlerdir.
Yumurtalık kistleri genellikle asemptomatiktir, yani herhangi bir belirti vermez. Ancak büyüdükçe veya rüptüre olduklarında çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir. Bu semptomlar karın ağrısı, dolgunluk hissi, sık idrara çıkma ihtiyacı gibi rahatsızlıklardır.
Yumurtalık Kisti Belirtileri
Yumurtalık kistleri çoğu zaman herhangi bir belirti vermez. Ancak bazı durumlarda aşağıdaki semptomlar görülebilir:
- Karın ağrısı veya rahatsızlık hissi
- Şişkinlik veya dolgunluk hissi
- Sık idrara çıkma ihtiyacı
- İştah kaybı
- Bulantı ve kusma
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Anormal vajinal kanama
Bu semptomlar kist büyüklüğüne, lokalizasyonuna ve rüptür durumuna göre değişebilir. Büyük kistler daha fazla semptom oluşturabilir. Ayrıca kist rüptürü durumunda şiddetli karın ağrısı ve iç kanama gibi acil durumlar da görülebilir.
Yumurtalık Kisti Nedenleri
Yumurtalık kistlerinin tam nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin risk oluşturduğu düşünülmektedir:
- Hormonal değişiklikler: Hormonal dalgalanmalar yumurtalık kistlerinin oluşmasına neden olabilir. Örneğin, adet döngüsü sırasında veya doğum kontrol hapı kullanımı sırasında hormonal değişiklikler görülebilir.
- Polikistik over sendromu: Bu sendrom, yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşmasına neden olur.
- Endometriozis: Rahim içi zarının dışarı taşması, yumurtalıklarda kist oluşumuna yol açabilir.
- Gebelik: Gebelik sırasında oluşan fonksiyonel kistler sıklıkla görülür.
- Yaş: Yumurtalık kistleri daha çok genç ve orta yaş kadınlarda görülür.
- Ailevi yatkınlık: Yumurtalık kistleri bazı ailelerde daha sık görülüyor olabilir.
- Obezite: Vücut kitle indeksi yüksek olan kadınlarda yumurtalık kistleri daha sık görülür.
Bu risk faktörlerinin yanı sıra, bazı ilaçların da yumurtalık kistlerine neden olabileceği düşünülmektedir.
Yumurtalık Kisti Teşhisi
Yumurtalık kistlerinin tanısı için çeşitli tetkikler yapılır:
- Fizik muayene: Doktorunuz karın bölgesini elle muayene ederek kist varlığını değerlendirir.
- Görüntüleme testleri: Ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi testler kist hakkında daha ayrıntılı bilgi verir.
- Kan testleri: CA-125 tümör belirteci gibi kan testleri kist türünü belirlemede yardımcı olabilir.
- Laparoskopi: Karın bölgesine küçük bir kesi yapılarak görüntüleme ve biyopsi yapılabilir.
Bu tetkikler sonucunda kist türü, büyüklüğü, lokalizasyonu ve olası komplikasyonlar hakkında bilgi edinilir. Böylece en uygun tedavi seçeneği belirlenebilir.
Yumurtalık Kisti Tedavi Seçenekleri
Yumurtalık kistlerinin tedavisi, kist türüne, büyüklüğüne, hastanın yaşına ve diğer sağlık durumlarına göre değişir. Aşağıdaki tedavi seçenekleri uygulanabilir:
- İzlem: Küçük ve asemptomatik kistler genellikle herhangi bir tedavi gerektirmeden düzenli kontroller ile izlenir.
- Hormonal tedavi: Doğum kontrol hapları veya progesteron ilaçları kist oluşumunu önleyebilir.
- Cerrahi tedavi: Büyük, komplike veya semptomlara neden olan kistler cerrahi olarak çıkarılabilir. Laparoskopik yöntemler sıklıkla tercih edilir.
- Fertilitesi koruyucu cerrahi: Genç hastalarda, kist cerrahi olarak çıkarılırken yumurtalık dokusu korunabilir.
- Radikal cerrahi: Bazı durumlarda, tüm yumurtalığın veya rahim ve yumurtalıkların birlikte çıkarılması (histerektomi) gerekebilir.
Tedavi seçimi, hastanın semptomları, kist özellikleri ve gelecekteki doğurganlık planları göz önünde bulundurularak doktor tarafından belirlenir. Düzenli takip ve uygun tedavi ile yumurtalık kistlerinin büyük çoğunluğu başarıyla yönetilebilir.
