Bartholin kistleri, kadınlarda vajinal açıklığın iki yanında bulunan Bartholin bezlerinin tıkanması sonucunda oluşan küçük, sıvı dolu keselerdir. Bu bezler, vajinal bölgeyi yağlayarak kayganlaştıran salgı üretirler. Ancak bazen bu salgı kanalları tıkanabilir ve salgı birikimi nedeniyle Bartholin kistleri meydana gelebilir.
Bartholin kistleri genellikle yumurta büyüklüğüne kadar ulaşabilir ve ağrılı olabilir. Kistler, iltihaplanma veya enfeksiyon durumunda daha da büyüyebilir ve hassas hale gelebilir. Bartholin kistleri, kadınların cinsel ve doğurganlık dönemlerinde daha sık görülür, ancak her yaşta ortaya çıkabilir.
Bartholin kistleri genellikle tek taraflı olarak oluşur, ancak nadiren her iki tarafta da görülebilir. Kistler çoğunlukla asemptomatik olup, kadınların çoğu fark etmeyebilir. Bununla birlikte, belirgin semptomlar ortaya çıktığında tıbbi müdahale gerekebilir.
Bartholin Kisti Belirtileri
Bartholin kistlerinin belirtileri çeşitli olabilir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı yaygın belirtiler şunlardır:
- Ağrı ve hassasiyet: Bartholin kistleri, özellikle iltihaplanma veya enfeksiyon durumunda, cinsel ilişki sırasında veya oturma sırasında ağrıya neden olabilir. Bölge hassas ve şişmiş hale gelebilir.
- Şişlik: Bartholin kistleri, vajinal bölgenin dış kısmında, labia minör veya majör üzerinde belirgin bir şişlik oluşturabilir. Bu şişlik genellikle yumuşak, ağrısız ve hareketli olur.
- Cinsel ilişki sırasında rahatsızlık: Bartholin kistleri, cinsel ilişki sırasında ağrı, yanma veya rahatsızlık hissi oluşturabilir.
- Yürürken veya otururken rahatsızlık: Bartholin kistleri, özellikle büyüdükçe, yürürken veya otururken rahatsızlık veya ağrı hissine neden olabilir.
- Enfeksiyon belirtileri: Bartholin kistleri iltihaplanma veya enfeksiyon durumunda, ateş, kızarıklık, akıntı ve artan ağrı gibi belirtiler gösterebilir.
Bartholin kistleri, çoğu zaman fark edilmeyebilir ve herhangi bir belirti göstermeyebilir. Ancak, belirtiler ortaya çıktığında tıbbi değerlendirme ve uygun tedavi önemlidir.
Bartholin Kisti Nedenleri
Bartholin kistlerinin oluşmasının temel nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Tıkanma: Bartholin bezlerinin salgı kanallarının tıkanması, salgının birikmesine ve kist oluşumuna neden olur. Bu tıkanma, enfeksiyon, travma veya konjenital faktörler (doğuştan gelen) nedeniyle meydana gelebilir.
- Enfeksiyon: Bartholin bezlerinde görülen bakteriyel veya viral enfeksiyonlar, bezlerin tıkanmasına ve kist oluşumuna yol açabilir.
- Travma: Vajinal bölgeye uygulanan travmalar, Bartholin bezlerinin zarar görmesine ve tıkanmasına neden olabilir.
- Hormonal değişiklikler: Gebelik, doğum sonrası dönem veya menopoz gibi hormonal değişikliklerin yaşandığı dönemlerde Bartholin kistleri daha sık görülebilir.
- Genetik yatkınlık: Bazı kadınlarda Bartholin kistleri oluşumuna yatkınlık görülebilir, ancak kesin genetik faktörler henüz tam olarak anlaşılamamıştır.
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, Bartholin bezlerinin enfeksiyonuna ve kist oluşumuna katkıda bulunabilir.
Bartholin kistlerinin oluşumunda birden fazla faktör rol oynayabilir. Kistlerin oluşum nedenleri tam olarak anlaşılmamakla birlikte, yukarıda belirtilen faktörler önemli rol oynamaktadır.
Bartholin Kisti Kendiliğinden Geçer mi?
Bartholin kistleri, bazı durumlarda kendiliğinden geçebilir, ancak bu durum her zaman garanti edilemez. Kistlerin kendiliğinden geçme olasılığı aşağıdaki faktörlere bağlıdır:
- Kist büyüklüğü: Küçük Bartholin kistleri, daha büyük olanlara göre daha yüksek oranda kendiliğinden geçme eğilimindedir.
- Enfeksiyon durumu: Enfeksiyon olmayan veya hafif enfekte Bartholin kistleri, daha yüksek oranda kendiliğinden geçebilir. Şiddetli enfeksiyon durumlarında ise kendiliğinden geçme ihtimali daha düşüktür.
- Semptomların şiddeti: Ağrı, hassasiyet ve şişlik gibi belirgin semptomları olan Bartholin kistleri, daha düşük oranda kendiliğinden geçebilir.
- Yaş: Genç kadınlarda Bartholin kistlerinin kendiliğinden geçme olasılığı, yaşlı kadınlara göre daha yüksektir.
- Tedavi: Kist üzerinde ısı uygulaması, antibiyotik kullanımı veya diğer konservatif tedavi yöntemleri, kistlerin kendiliğinden geçmesini destekleyebilir.
Genel olarak, küçük, enfekte olmayan ve hafif semptomları olan Bartholin kistlerinin kendiliğinden geçme olasılığı daha yüksektir. Ancak, kistler genellikle kendiliğinden geçmez ve uygun tıbbi tedavi gerektirebilir. Eğer kistler büyüyor, ağrılı hale geliyor veya enfeksiyon belirtileri gösteriyorsa, tıbbi yardım almak önemlidir.
Bartholin Kisti Tedavi Yöntemleri
Bartholin kistlerinin tedavisi, kist özelliklerine ve hastanın semptomlarına göre değişebilir. Aşağıdaki tedavi yöntemleri uygulanabilir:
- Konservatif Tedavi:
- Isı Uygulaması: Sıcak kompres veya oturma banyosu, kist üzerinde uygulanan ısı, kistlerin küçülmesine ve kendiliğinden geçmesine yardımcı olabilir.
- Antibiyotik Kullanımı: Enfeksiyon durumunda, antibiyotik tedavisi kistlerin iyileşmesine katkıda bulunabilir.
- Ağrı Kesiciler: Ağrı ve rahatsızlık giderici ilaçlar, semptomların hafifletilmesinde kullanılabilir.
- Cerrahi Tedavi:
- Marsupiyalizasyon: Kist duvarının cerrahi olarak açılarak drenajının sağlanması ve yeniden tıkanmasını önlemek için kist duvarının dış ağızla birleştirilmesi işlemidir.
- Kist Eksizyonu: Kistlerin tamamen çıkarılması, özellikle tekrarlayan veya büyük kistler için tercih edilen bir yöntemdir.
- Lazer Tedavisi: Bartholin kistlerinin lazer kullanılarak küçültülmesi veya yok edilmesi de mümkündür.
- Diğer Tedavi Seçenekleri:
- Kist Aspirasyonu: Kistlerdeki sıvının enjeksiyon yoluyla boşaltılması, küçük ve ağrılı kistler için geçici bir çözüm sağlayabilir.
- Skleroterapötik Enjeksiyonlar: Kist duvarına sclerosing (sertleştirici) madde enjeksiyonu, kistlerin küçülmesine yardımcı olabilir.
Tedavi seçimi, kist büyüklüğü, semptomların şiddeti, enfeksiyon durumu ve hastanın tercihlerine göre belirlenmelidir. Konservatif tedaviler denendikten sonra da iyileşme sağlanmıyorsa, cerrahi seçenekler değerlendirilmelidir.
