Bekarlarda yumurtalık kisti, yumurtalıklarda oluşan sıvı dolu keseciklerdir. Kadınların çoğu yaşamları boyunca en az bir kez yumurtalık kisti geçirir. Genellikle belirtisiz olup kendiliğinden iyileşir, ancak bazı durumlarda tedavi gerekebilir.
Yumurtalık kistleri, yumurtalıklarda oluşan, sıvı dolu, kese benzeri yapılardır. Bunlar oldukça yaygındır ve çoğu kadın yaşamı boyunca en az bir kez yumurtalık kisti geçirir. Kistler genellikle kendiliğinden iyileşir ve herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak bazen belirtilere neden olabilir veya komplikasyonlara yol açabilir. Bu durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir.
Yumurtalık kistleri, yumurtalıkların normal işlevi sırasında oluşabilir. Ayrıca bazı tıbbi durumlar da yumurtalık kistlerine neden olabilir. Bunlar arasında polikistik over sendromu, endometriozis ve over tümörleri sayılabilir. Yumurtalık kistlerinin çoğu zararsızdır, ancak bazen ağrı, kanama veya kist patlaması gibi komplikasyonlara yol açabilir. Bu durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir.
Yumurtalık Kisti Nedenleri
Yumurtalık kistlerinin birçok nedeni olabilir. Bunların başlıcaları şunlardır:
- Fonksiyonel Kistler: Yumurtalıkların normal çalışması sırasında oluşan ve genellikle kendiliğinden iyileşen kistlerdir. Bunlar en yaygın yumurtalık kisti türüdür.
- Polikistik Over Sendromu (PKOS): Bu hormonal bozukluk, yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşmasına neden olur.
- Endometriozis: Rahim iç tabakasının (endometrium) rahim dışına yerleşmesi sonucu oluşan kistlerdir.
- Over Tümörleri: Benign (iyi huylu) veya malign (kötü huylu) over tümörleri de yumurtalık kistlerine neden olabilir.
- Gebelik: Gebelik sırasında da yumurtalık kistleri oluşabilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle doğum kontrol hapları, yumurtalık kistlerine yol açabilir.
- Yaş: Yaş ilerledikçe yumurtalık kistleri görülme sıklığı artar.
Yumurtalık kistlerinin çoğu zararsızdır ve kendiliğinden iyileşir. Ancak bazen belirtilere neden olabilir veya komplikasyonlara yol açabilir. Bu durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir.
Yumurtalık Kisti Belirtileri
Yumurtalık kistlerinin belirtileri çeşitlidir ve kistlerin boyutuna, konumuna ve türüne bağlı olarak değişebilir. Bazı yumurtalık kistleri hiçbir belirti vermezken, diğerleri şu belirtilere yol açabilir:
- Ağrı: Kistlerin büyümesi veya patlamas ağrıya neden olabilir. Ağrı karın, pelvis veya sırt bölgesinde hissedilebilir.
- Şişkinlik: Büyüyen kistler karın bölgesinde şişkinliğe yol açabilir.
- Sık idrara çıkma: Büyüyen kistler mesaneyi baskılayarak sık idrara çıkma hissine neden olabilir.
- Cinsel ilişki sırasında ağrı: Kistler, cinsel ilişki sırasında ağrıya yol açabilir.
- Mide bulantısı ve kusma: Büyüyen kistler mideyi baskılayarak bulantı ve kusmaya neden olabilir.
- Menstrüel düzensizlikler: Kistler, adet döngüsünü etkileyebilir ve düzensiz adet kanaması, ağrılı adet veya adet öncesi gerginlik gibi sorunlara yol açabilir.
Belirtiler genellikle kistlerin büyüklüğüne ve konumuna bağlıdır. Bazı kistler hiçbir belirti vermezken, büyük veya karmaşık kistler daha ciddi semptomlar oluşturabilir. Eğer herhangi bir belirti fark ederseniz, hemen bir doktora başvurmanız önemlidir.
Yumurtalık Kisti Teşhisi
Yumurtalık kistlerinin teşhisi için doktorunuz aşağıdaki yöntemleri kullanabilir:
- Fizik Muayene: Doktorunuz karın ve pelvis bölgesini elle muayene ederek kistleri tespit etmeye çalışır.
- Görüntüleme Testleri:
- Ultrason: Karın veya vajinal yoldan yapılan ultrason, kistlerin varlığını ve özelliklerini gösterebilir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Daha ayrıntılı görüntüleme sağlayarak kistlerin boyutunu, konumunu ve yapısını değerlendirmek için kullanılabilir.
- Kan Testleri:
- CA-125 Testi: Over kanseri belirteci olarak kullanılan bu kan testi, bazı kist türlerini ayırt etmede yardımcı olabilir.
- Hormon Testleri: Bazı hormon düzeylerinin ölçülmesi, PKOS gibi hormonal bozuklukların teşhisine yardımcı olabilir.
Doktorunuz, kistlerin özelliklerini ve belirtilerini değerlendirerek en uygun teşhis ve tedavi yöntemini belirleyecektir. Bazen kistlerin daha iyi incelenmesi için cerrahi müdahale de gerekebilir.
Yumurtalık Kisti Tedavisi
Yumurtalık kistlerinin tedavisi, kistlerin türüne, boyutuna, belirtilerine ve olası komplikasyonlara göre belirlenir. Doktorunuz aşağıdaki tedavi seçeneklerinden birini veya bir kombinasyonunu önerebilir:
- İzlem: Küçük, basit ve asemptomatik kistler genellikle kendiliğinden iyileşir. Doktorunuz bu durumda düzenli kontroller yapmanızı önerebilir.
- İlaç Tedavisi:
- Doğum Kontrol Hapları: Hormonal doğum kontrol hapları, kist oluşumunu önleyebilir veya mevcut kistlerin büyümesini engelleyebilir.
- Progesteron: Progesteron içeren ilaçlar, PKOS kaynaklı kistlerin tedavisinde kullanılabilir.
- Cerrahi Tedavi:
- Laparoskopik Cerrahi: Küçük kistler, karın içine girilerek laparoskopik yöntemle çıkarılabilir.
- Açık Cerrahi: Büyük veya komplike kistler, açık cerrahi yöntemle çıkarılabilir.
- Kemoterapi veya Radyoterapi: Over kanseri kaynaklı kistlerin tedavisinde kullanılabilir.
Tedavi seçimi, kistlerin türü, boyutu, konumu ve neden olduğu belirtilere göre belirlenir. Doktorunuz size en uygun tedavi yöntemini önerecektir.
Yumurtalık Kisti ve Hamilelik
Yumurtalık kistleri, hamilelik sırasında da görülebilir. Gebelik sırasında oluşan kistler genellikle küçük ve asemptomatiktir. Ancak bazı durumlarda komplikasyonlara yol açabilir.
Gebelik sırasındaki yumurtalık kistlerinin tedavisi, kistlerin boyutu, konumu ve neden olduğu belirtilere göre belirlenir. Küçük ve asemptomatik kistler genellikle izlenir ve gebelik ilerledikçe kendiliğinden kaybolur.
Ancak bazı durumlarda kistler büyüyebilir, ağrı, kanama veya torsiyon (burulma) gibi komplikasyonlara neden olabilir. Bu gibi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi işlem, gebeliği mümkün olduğunca koruyacak şekilde planlanır.
Gebelik sırasında yumurtalık kistlerinin varlığı, düzenli kontroller ve gerektiğinde uygun tedavi ile genellikle sorunsuz bir şekilde yönetilebilir. Doktorunuzla yakın iş birliği içinde olmanız, hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı açısından önemlidir.
Eğer siz de yumurtalık kisti ile ilgili sorunlar yaşıyorsanız, hemen bir doktora başvurun. Doktorunuz size en uygun teşhis ve tedavi yöntemini önerecektir. Sağlığınız bizim için çok önemli, bu konuda size yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
