Sitomegalovirüs (CMV), insan hücrelerinde çoğalan ve çok yaygın olan bir virüstür. CMV enfeksiyonları genellikle asemptomatik (belirtisiz) olsa da, bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf kişilerde, CMV enfeksiyonu hayati tehdit oluşturabilir.
CMV, Herpesviridae ailesine ait bir DNA virüsüdür. Bu virüs, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde, yenidoğanlarda ve transplant alıcılarında daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Sağlıklı yetişkinlerde ise genellikle asemptomatik seyreder ve vücutta latent (sessiz) halde kalır.
CMV enfeksiyonu, kişiden kişiye temas yoluyla (vücut sıvıları, kan, tükürük, idrar, cinsel ilişki) veya transplantasyon sırasında bulaşabilir. CMV enfeksiyonundan korunmak için el hijyenine dikkat etmek, transplantasyon öncesi tarama yaptırmak ve sağlık çalışanlarının gerekli önlemleri alması önemlidir.
CMV Enfeksiyonunun Belirtileri Nelerdir?
CMV enfeksiyonu genellikle asemptomatik (belirtisiz) seyredebilir. Ancak bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Ateş
- Halsizlik
- Kas ağrıları
- Baş ağrısı
- Boğaz ağrısı
- Lenf bezlerinde şişlik
- Karın ağrısı
- İshal
- Karaciğer ve dalak büyümesi
Özellikle bağışıklık sistemi zayıf kişilerde, CMV enfeksiyonu daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlar arasında:
- Pnömoni (akciğer iltihabı)
- Ensefalit (beyin iltihabı)
- Retinit (göz tıkayıcı damar iltihabı)
- Hepatit (karaciğer iltihabı)
- Gastroenterit (mide-bağırsak iltihabı)
- Nefrit (böbrek iltihabı)
Yenidoğanlarda ise CMV enfeksiyonu, işitme kaybı, zihinsel geriliğe ve diğer ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
CMV Enfeksiyonu Risk Faktörleri
CMV enfeksiyonu için başlıca risk faktörleri şunlardır:
- Bağışıklık sistemi zayıflığı:
- Organ veya kök hücre nakli yapılmış olmak
- HIV/AIDS hastası olmak
- Kemoterapi veya immünsüpresif ilaç kullanmak
- Gebelik:
- Hamilelik sırasında CMV enfeksiyonu, bebeğe bulaşabilir.
- Doğum sırasında veya emzirme yoluyla bulaşabilir.
- Kan ve organ nakli:
- Nakil öncesi CMV durumu bilinmiyorsa, alıcıda CMV enfeksiyonu gelişebilir.
- Sağlık çalışanları:
- CMV, vücut sıvılarıyla temas halinde olan sağlık çalışanlarında daha sık görülür.
- Kreş veya okul çocukları:
- Küçük çocuklar CMV için önemli bir rezervuar oluşturur.
CMV Enfeksiyonunun Teşhisi
CMV enfeksiyonunun teşhisi için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
- Serolojik testler:
- CMV-spesifik IgM ve IgG antikorlarının ölçülmesi
- Aktif enfeksiyonu göstermek için IgM pozitifliği
- Geçirilmiş enfeksiyonu göstermek için IgG pozitifliği
- Viral yük testleri:
- Kan, idrar veya diğer vücut sıvılarındaki CMV DNA’sının ölçülmesi
- Aktif enfeksiyonu göstermek için yüksek viral yük
- Doku biyopsisi:
- Organ tutulumu şüphesi varsa, doku örneği incelenebilir.
- Örneğin CMV antijenlerinin veya DNA’sının varlığı tespit edilir.
- Klinik bulgular:
- Özellikle bağışıklık sistemi zayıf hastalarda, klinik bulgular tanı koymada yardımcı olabilir.
CMV Enfeksiyonu Tedavisi
CMV enfeksiyonunun tedavisi aşağıdaki yaklaşımları içerebilir:
- Asemptomatik enfeksiyonlar:
- Genellikle herhangi bir tedavi gerekmez.
- Bağışıklık sistemi zayıf hastalarda, takip ve izlem önemlidir.
- Semptomatik enfeksiyonlar:
- Antiviraller (gansiklovir, valgansiklovir, foskarnet, sidofovir) kullanılabilir.
- İmmünsüpresif ilaçların dozunun azaltılması gerekebilir.
- Komplikasyonların önlenmesi ve tedavisi önemlidir.
- Organ nakli sonrası enfeksiyonlar:
- Profilaktik antiviral tedavi uygulanabilir.
- Aktif enfeksiyon durumunda, antiviraller kullanılır.
- Bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçların azaltılması gerekebilir.
- Gebelik ve yenidoğan enfeksiyonları:
- Anneden bebeğe bulaşmanın önlenmesi önemlidir.
- Gebelikte antiviraller kullanılabilir.
- Yenidoğanlarda semptomatik tedavi uygulanır.
CMV enfeksiyonunun tedavisi, hastanın klinik durumu, bağışıklık sistemi durumu ve enfeksiyonun şiddeti göz önünde bulundurularak bireyselleştirilir.
