İdrarda iltihap, tıbbi olarak pyüri adı verilen ve idrarda lökosit yani beyaz kan hücrelerinin artışıyla ortaya çıkan bir durumdur. Çoğu zaman idrar yolu enfeksiyonlarının habercisi olsa da, farklı nedenlerle de gelişebilir. Özellikle kadınlarda daha sık rastlanan bu tablo, yanma, ağrı, sık idrara çıkma gibi şikayetlerle kendini belli eder. Peki idrarda iltihap neden olur ve hangi durumlarda doktora başvurmak gerekir?
İdrarda İltihap Nedir?
Normal şartlarda idrar steril kabul edilir, yani mikrop içermez. Ancak bazı durumlarda idrarda mikrop çoğalması veya bağışıklık hücrelerinin varlığı saptanabilir. Bu durum, idrar tahlilinde lökosit estereaz pozitifliği ya da mikroskop altında beyaz kan hücrelerinin görülmesiyle anlaşılır. İdrarda iltihap, tek başına bir hastalık değil, altta yatan bir sağlık sorununun belirtisidir.
İdrarda İltihap Neden Olur?
İdrarda iltihap neden olur sorusunun cevabı birden fazla faktöre bağlıdır. İşte en yaygın sebepler:
- İdrar Yolu Enfeksiyonları
En sık neden, mesane (sistit) veya böbrek (pyelonefrit) enfeksiyonlarıdır. Bakteriler idrar yoluna girerek çoğalır ve vücudun savunma sistemi bu mikroplarla savaşmak için beyaz kan hücrelerini gönderir. Bu da idrarda iltihap olarak görülür.
- Böbrek Taşları
Böbreklerde ya da idrar yollarında taş bulunması, dokularda tahriş ve iltihaplanmaya yol açabilir. Taşlar aynı zamanda bakterilerin tutunmasına zemin hazırlayarak enfeksiyona da neden olabilir.
- Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
Klamidya, bel soğukluğu (gonore) gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da idrarda iltihap görülmesine yol açabilir. Bu durum genellikle genç erişkinlerde daha sık karşılaşılır.
- Kateter Kullanımı
Uzun süreli idrar sondası (kateter) kullanımı, idrar yollarında mikrop çoğalmasını kolaylaştırır ve iltihap oluşumuna neden olabilir.
- Prostat Problemleri
Erkeklerde prostat iltihabı (prostatit), idrarda iltihap ve beraberinde idrar yaparken ağrıya yol açabilir.
- Bağışıklık Sistemi Hastalıkları
Nadir de olsa lupus gibi bağışıklık sistemi hastalıkları da idrar yollarında iltihaplanmaya sebep olabilir.
İdrarda İltihabın Belirtileri
İdrarda iltihap genellikle şu şikayetlerle kendini gösterir:
- İdrar yaparken yanma ve ağrı
- Sık idrara çıkma
- Bulanık veya kötü kokulu idrar
- İdrarda kan görülmesi
- Alt karın ve kasıkta ağrı
- Yüksek ateş ve halsizlik (ileri vakalarda)
Ancak bazen idrarda iltihap hiçbir belirti vermeden de saptanabilir. Bu durumda genellikle rutin tahliller sırasında fark edilir.
Tanı Nasıl Konur?
İdrarda iltihap şüphesi olduğunda doktorun isteyeceği başlıca testler:
- İdrar tahlili (tam idrar analizi): Lökosit, nitrit ve diğer anormallikleri gösterir.
- İdrar kültürü: Enfeksiyona neden olan bakteriyi ve uygun antibiyotiği belirler.
- Görüntüleme yöntemleri: Böbrek taşı veya yapısal sorunlar araştırılır.
Tedavi Yöntemleri
İdrarda iltihap tedavisi, altta yatan nedene göre değişir:
- Enfeksiyon kaynaklıysa: Uygun antibiyotik tedavisi verilir.
- Taş varsa: Böbrek veya idrar yollarındaki taşlar çıkarılır.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda: Hem hasta hem partner uygun tedaviyi almalıdır.
Ayrıca bol su içmek, hijyene dikkat etmek ve düzenli doktor kontrolü tedavinin önemli bir parçasıdır.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden doktora gitmek gerekir:
- İdrarda sürekli yanma ve ağrı olması
- Kanlı veya kötü kokulu idrar
- Yüksek ateş ve bel ağrısı
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
Erken dönemde tedavi edilmezse, idrarda iltihap böbreklere kadar ilerleyerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
İdrarda iltihap neden olur? sorusunun en yaygın cevabı idrar yolu enfeksiyonlarıdır. Ancak böbrek taşları, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve bağışıklık sistemi rahatsızlıkları da iltihaplanmaya yol açabilir. Bu nedenle idrarda iltihap saptandığında ihmal edilmemeli ve uzman doktora başvurulmalıdır. Erken teşhis sayesinde hem şikayetler hızlıca düzelir hem de böbrek sağlığı korunmuş olur.
