Polikistik over sendromu kadınların özellikle doğurgan oldukları dönemde yaşadıkları bir problemdir. PKOS ya da POS gibi kısaltmalarla da anılan bu sendrom, yumurtlama döneminde androjen seviyesinin yükselmesi ve yumurtalıklarda çok sayıda kistin oluşması olarak tanımlanabilir. Bu hormonal sorunu yaşayan kadın sayısı oldukça fazladır. POS, adet dönemi düzensizlikleri, vücutta aşırı tüylenme, sivilcelenme ve kilo alımı gibi çeşitli şikayetlere de neden olabiliyor.
Bu rahatsızlığa sahip olan kişilerin hipertansiyon ve diyabet gibi bazı hastalıklar konusunda risk altında olduğunu da belirtmeliyiz. PKOS tanısının nasıl konduğuna ve tedavisinin nasıl yapıldığına da değineceğiz. Öncesinde hastalığın ne gibi belirtiler gösterdiğini ele almak gerekir.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri
Genel olarak polikistik over sendromu belirtileri arasında en yaygın olan adet dönemi düzensizliklerinin olmasıdır. Aynı zamanda vücutta aşırı oranda tüylenme de meydana gelebilir. Saç dökülmesinin artması gibi daha farklı semptomlar da ortaya çıkabiliyor. POS belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Androjen düzeyinin yükselmesi
- Adet görmeme ya da adet düzensizlikleri
- Hamile kalamama
- Vücuttaki tüylenmenin artması
- Ciltte sivilce ve akneler meydana gelmesi
- Cilt kararmaları
- Normal olmayan vajinal kanamalar
- El üstünde lekeler olması
- Kilo alma
- Saç kaybı
- Sesin kalınlaşması
- Depresyon
- Göğüs ölçülerinin değişmesi
Polikistik Over Sendromu Neden Olur?
Hormonal bir bozukluk olan polikistik over sendromu aşırı kilo ve vücudun insülin direncinden kaynaklı olarak erkeklik hormonu olan androjenlerin çoğalmasından kaynaklanır. Nedenleri birkaç başlık altında ele alabiliriz.
Androjen Yükselişi
Androjen seviyesinin yükselmesi, yumurtalıkların yumurta salınımı yapmasını önleyebilir. Bu da adet düzensizlikleri yaşanması anlamına gelir. Aynı zamanda yumurtalıklarda küçük ve içi sıvı dolu kesecikler oluşur. Bu hastalarda aşırı tüylenme ve sivilce oluşmasının nedeni de yüksek androjen seviyeleridir.
İnsülin Direnci
İnsülin seviyesinin yükselmesi de androjen üretimine yol açıyor. Erkeklik hormonu yumurtlama sürecini baskılıyor ve bu da çeşitli semptomlar yaşanmasına yol açıyor.
Düşük İnflamasyon
Bu hastalarda kronik düşük düzeyli inflamasyona sahip olma eğiliminin bulunduğunu ekleyelim. Bu nedenle vücuttaki enfeksiyonun ölçülmesi için doktorunuz bazı testlerin yapılmasını isteyebilir.
Polikistik Over Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Tanı konması için bazı bulgulara da ihtiyaç duyulur. Klinik bulgular ve radyolojik görüntülerle birlikte hastanın şikayetleri ve muayene de gereklidir. Normalden daha geç adet görme ya da adet görememe gibi şikayetler tanı konmasında önemlidir. Aynı zamanda hastalarda hangi semptomların olduğu da belirlenir. Aşırı oranda saç dökülmesi ve vücutta tüylenmenin artması, seste kalınlaşma olması gibi tipik belirtilerin olması da teşhis aşamasında dikkate alınan faktörlerdir.
Bu klinik bulguların olması durumunda hemen polikistik over sendromu tanısı konamaz. Mutlaka pelvik muayenenin yapılması ve ultrason eşliğinde hem rahmin hem de yumurtalıkların gözden geçirilmesi gerekir. Bununla birlikte adet döneminin üçüncü gününde kan testi yapılarak vücudun hormon düzeylerinin de kontrolden geçirilmesi önemlidir. Tanı konabilmesi için vücudun hormon düzeylerinin durumunun mutlaka biliniyor olması gerekir.
Kadınlarda yumurtlama döngüsünü düzenleyen FSH ile LH hormon seviyelerinin normalin dışında olması önemli bir bulgudur. Aynı zamanda vücudun östrojen hormon seviyesinin düşük olması ve erkeklik hormonunun normalin üzerinde olması da önemli verilerdir. Bu rahatsızlıkta vücudun hormon seviyelerinde önemli farklılıklar mevcuttur. Dolayısıyla yapılan testler ile hormon düzeylerinin incelenmesi sadece tanı aşamasında değil tedavi aşamasında da önemli veriler elde etmeyi sağlar. Çünkü tedavi planlamasında tüm bu bilgiler de göz önünde bulundurulur.
Polikistik Over Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Tedavi her hastada aynı prosedürle uygulanmayabilir. Hastanın yaşı, genel sağlık durumu, polikistik over sendromu nedeniyle yaşadığı semptomlar gibi pek çok bilgiye bağlı olarak en uygun tedavi seçeneği tercih edilir. Eğer hastada aşırı kilo varsa diyetisyen eşliğinde kilo vermesi önerilir. Çünkü aşırı kilo maalesef bu rahatsızlığın tedavisini güçleştirir ve tedavi başarısını da olumsuz etkiler. Bununla birlikte tedavide hastanın düzenli olarak adet görmesi amaçlanır. Yumurtlama problemlerinin giderilmesine ve hormon seviyelerinin ayarlanmasına yönelik olarak ilaç kullanımı tercih edilebilir. Özellikle düzenli adet görme konusunda ciddi sıkıntı yaşayan hastalarda yumurtlamayı uyaran ilaçlar ve hormon iğneleri kullanılıyor.
Hastaların gebelik planlıyor olması durumunda doktoruna bu konuda bilgi vermesi önerilir. Bu sayede gebeliğin oluşturulması için ideal ilaçlar tercih edilir. Başarı sağlanamadığında ise hastanın tüp bebek tedavisine yönlendirilmesi sağlanır. Hastanın hamile kalmak istememesi durumunda ise doğum kontrol hapı önerisinde bulunulabilir. Hastanın yaşamsal değişiklikler yapması ve ilaçlarını aksatmaması, rutin jinekolojik kontrollerine gitmesi durumunda semptomların azalması ve hatta tamamen ortadan kalkması da sağlanabilir.
Polikistik Over Sendromu Yaşayan Kişiler Hamile Kalabilir Mi?
Kadınlarda polikistik over sendromu olması asla hamile kalamayacakları anlamına gelmez. Bu rahatsızlık hamile kalma olasılığını düşürse de imkansız hale getirmiyor. Özellikle doktor kontrollerinin yapılması ve reçete edilen ilaçların kullanılması, hamile kalma olasılığını yükseltir. Doktorunuzla görüşerek gebelik planladığını belirtmeniz durumunda size en uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesi ve uygulanması da mümkün olacaktır.
PKOS Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Bu hastalığa sahip olanların jinekolojik kontrollerini asla aksatmaması önem taşıyor. Özellikle gebelik döneminde mutlaka kontrollere zamanında gidilmesi gerekir. İlerleyen yaşlarda şeker hastalığı riski olduğundan sağlıklı bir beslenme şeklinin benimsenmesi ve korunması gerekir. Aşırı kilolu olmaktan kaçınılması da önemlidir. Bu nedenle mutlaka egzersiz yapılmalıdır. Düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı bir beslenme şekline sahip olmak polikistik over sendromu hastaları için önemli faktörlerdir.
Polikistik Over Sendromu Hamilelik Sürecini Nasıl Etkiler?
Kadınlarda polikistik over sendromu olması, hormonal dengesizliklerin de olduğunu gösteriyor. Bu rahatsızlığın gebelik dönemi üzerindeki etkilerinin son derece önemli olduğunu belirtelim. PKOS, hamile kalmayı oldukça güçleştirir. Bu nedenle hastalığa sahip olan kadınlar arasında doğurganlığın daha düşük seyrettiği gözlemlenir. Gebelik planlayan kadınların mutlaka hamile kalmadan önce kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşmesi önerilir. Böylelikle hamilelik öncesi tedavi uygulanabilir. Hamilelik boyunca sendromun olumsuz etkileri hissedilmeye devam edebilir. Özellikle şeker hastalığı riskinin arttığını söyleyebiliriz. Bu da hem anne adayı hem de bebeğin sağlığı açısından riskler doğurabilir. Maalesef gebeliğin ilk dönemlerinde düşük riskinin de arttığını eklemeliyiz.
Bilgi sahibi olun –> Kolposkopi
Polikistik Over Sendromu Nasıl Anlaşılır?
Çeşitli testler ve görüntüleme yöntemleri, polikistik over sendromu mevcudiyetinin anlaşılmasını sağlayabiliyor. Hastanın şikayetleri ve tıbbi öyküsü de bu aşamada dikkate alınıyor. Çeşitli tetkikler ile vücudun hormon düzeylerinin ve kan değerlerinin de kontrolden geçirilmesi sağlanıyor. Böylelikle tanı konması mümkündür. Hastanın kendi kendine anlamasının ise mümkün olmadığını belirtelim.
Polikistik Over Hangi Yaşlarda Görülür?
En sık görüldüğü yaşların 18 – 44 arası olduğunu söyleyebiliriz. Ancak daha erken ya da daha geç yaşlarda da PKOS olabilir.
Merak edenler için –> Genital siğil tedavisi
Polikistik Over Sendromu Geçer Mi?
Öncelikle PKOS rahatsızlığının tam olarak geçmese bile belirtilerinin kontrol altında tutulabileceğini söylemeliyiz. Uygulanan tedavilere ek olarak hastanın doktor önerisiyle bazı yaşamsal değişikliklere gitmesi, semptomların ortadan kalkmasını sağlayabilir. Hastaların en sık şikayet ettiği hususların başında akne, adet düzensizliği ve tüylenme geliyor. Bu sorunlar ve yaşanan diğer şikayetlerin doğru tedavi seçenekleri ile giderilmesi mümkündür.
İlginizi çekebilir –> Bartholin kisti
Polikistik Over Sendromu Nedir?
Polikistik over sendromu (PCOS), kadınlarda sık görülen bir hormonal bozukluktur. Bu sendrom, yumurtalıklardaki küçük kistlerin oluşmasına ve hormon dengesinin bozulmasına neden olur. PCOS, kadınların üreme sağlığını, metabolizmasını ve genel refahını etkileyebilen karmaşık bir durumdur.
PCOS’un kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, insulin direnci ve inflamasyon gibi çeşitli unsurlar rol oynayabilir. Sendrom, yumurtalıklarda çok sayıda küçük kistlerin oluşmasına ve kadın hormonlarının dengesizliğine yol açar. Bu da adet düzensizlikleri, kilo problemleri, cilt değişiklikleri ve doğurganlık sorunları gibi belirtilere neden olabilir.
PCOS, kadınların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen, ancak doğru tedavi ve yönetimle kontrol altına alınabilen bir durumdur. Hastalığın erken teşhisi ve uygun tedavi yaklaşımları, kadınların sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olur.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri ve Teşhis Yöntemleri
PCOS’un en yaygın belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Adet düzensizlikleri: Kadınların adet döngülerinin düzensiz olması, adetlerin çok seyrek gelmesi veya hiç gelmemesi PCOS’un en belirgin belirtilerinden biridir.
- Aşırı kıl büyümesi (Hirsutizm): Yüz, göğüs ve sırt gibi vücut bölgelerinde erkeklerde daha çok görülen kıl büyümesi PCOS hastalarında sık görülür.
- Akne ve yağlı cilt: Hormonal dengesizlikler nedeniyle PCOS’lu kadınlarda akne ve yağlı cilt problemi ortaya çıkabilir.
- Kilo problemleri: PCOS’lu kadınların çoğu, insulin direnci nedeniyle kilo almaya eğilimlidir ve kilo verme zorluğu yaşarlar.
- Doğurganlık sorunları: PCOS, yumurtlama düzensizlikleri ve infertilite riskini artırır.
PCOS tanısı için doktorlar genellikle aşağıdaki yöntemleri kullanır:
- Fiziksel muayene: Doktor, belirtileri değerlendirmek ve vücut ölçümlerini yapmak için fiziksel bir muayene gerçekleştirir.
- Kan testleri: Kan testleri, hormonal dengesizlikleri ve diğer sağlık sorunlarını belirlemek için yapılır.
- Ultrason: Yumurtalıklardaki kistleri ve over yapısını incelemek için transvajinal ultrason kullanılır.
- Diğer testler: Gerektiğinde, insülin direnci, tiroid fonksiyonları ve diğer parametreler de değerlendirilebilir.
Doktorlar, bu testlerin sonuçlarına dayanarak PCOS tanısı koyar ve uygun tedavi planını belirler.
Polikistik Over Sendromu Tedavi Seçenekleri
PCOS tedavisinin temel amacı, hastalığın belirtilerini kontrol altına almak, sağlıklı bir yaşam tarzı kazandırmak ve olası komplikasyonları önlemektir. Tedavi yaklaşımları aşağıdaki gibidir:
- Yaşam tarzı değişiklikleri:
- Sağlıklı ve dengeli beslenme
- Düzenli egzersiz
- Stres yönetimi
- Sağlıklı uyku düzeni
- İlaç tedavisi:
- Hormonal kontraseptifler (doğum kontrol hapları)
- Metformin (insülin direncini azaltır)
- Antiandrojenler (erkeksi hormon etkilerini azaltır)
- Ovulasyon uyarıcılar (yumurtlama sorunlarını düzeltir)
- Cerrahi tedavi:
- Laparoskopik over kistektomi
- Laparoskopik over drilling (over dokusunun kısmi olarak yakılması)
- Diğer tedavi seçenekleri:
- Tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemleri (akupunktur, bitkisel tedaviler vb.)
- Psikolojik destek (stres yönetimi, danışmanlık hizmetleri)
Tedavi yaklaşımı, her hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre özelleştirilir. Sağlık ekibi, hastanın semptomları, genel sağlık durumu ve tedavi tercihlerini göz önünde bulundurarak en uygun tedavi planını belirler.
Polikistik Over Sendromu ile Başa Çıkma Yolları
PCOS, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir durumdur. Bununla başa çıkmak için aşağıdaki stratejiler yardımcı olabilir:
- Bilgi edinme ve farkındalık artırma: PCOS hakkında kapsamlı bilgi edinmek, hastalığı daha iyi anlamanızı ve yönetmenizi sağlar.
- Sağlıklı yaşam tarzı benimseme: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı değişiklikleri, PCOS semptomlarını kontrol altına almada kritik rol oynar.
- Tedavi planına uyum sağlama: Doktorunuzla birlikte belirlenen tedavi planına sadık kalmak, hastalığın yönetiminde kilit öneme sahiptir.
- Sosyal destek ağı oluşturma: PCOS’lu diğer kadınlarla bağlantı kurmak, deneyim paylaşımı ve duygusal destek açısından faydalı olabilir.
- Psikolojik sağlığa önem verme: PCOS’un psikolojik etkileriyle başa çıkmak için gerektiğinde profesyonel destek almak önemlidir.
- Sabırlı ve kararlı olma: PCOS, kronik bir durumdur ve tedavi süreci zaman alabilir. Sabırlı ve kararlı olmak, başarılı bir sonuca ulaşmada kritiktir.
