Spiral Nedir ve Nasıl Çalışır?
Spiral, kadınların doğum kontrol yöntemi olarak sıklıkla tercih ettikleri bir araçtır. Uterusun içine yerleştirilen spiral, döllenmiş yumurtanın uterusa tutunmasını engelleyerek hamileliği önler. Ayrıca spermicidal özelliği sayesinde sperm hareketlerini de yavaşlatır.
Spiraller genellikle plastik veya bakır malzemeden üretilir ve iki ana türe ayrılır: biyolojik uyumlu plastik spiral ve bakır spiral. Plastik spiral, progesteron salgılar ve bu sayede rahmin iç tabakasının kalınlığını azaltarak hamileliği önler. Bakır spiral ise bakır iyonları salgılayarak sperm hareketlerini engelleyici etki gösterir.
Spiraller, uzun süreli kullanımları nedeniyle “uzun etkili tersinir kontraseptif yöntem” olarak da adlandırılır. Genellikle 5-10 yıl arasında kullanılabilir ve gerektiğinde rahatlıkla çıkarılıp yeniden takılabilir.
Doğum Kontrol Yöntemleri Arasında Spiralin Yeri
Doğum kontrol yöntemleri arasında spiraller, hormonal yöntemlere göre daha etkili ve güvenilir olarak kabul edilir. Diğer yöntemlerle kıyaslandığında spiral:
- Yüksek etkinlik oranına sahiptir (%99’a varan)
- Uzun süreli kullanım için uygundur
- Hemen etkisini göstermeye başlar
- Kullanımı kolaydır ve hastanın aktif katılımını gerektirmez
- Geri dönüşümlüdür, istendiğinde kolaylıkla çıkarılabilir
- Aylık periyodik kullanım gerektirmez
Bununla birlikte, spiral kullanımının bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlar arasında adet düzensizlikleri, ağrılı adet kanamaları, rahim içi enfeksiyonlar ve nadiren rahim delinmesi gibi riskler yer almaktadır. Bu nedenle spiral takılması ve kullanımı sırasında dikkatli olunması gerekmektedir.
Spiral Takma İşlemi Nasıl Gerçekleştirilir?
Spiral takma işlemi, genellikle kadın doğum uzmanı veya aile hekimi tarafından gerçekleştirilir. İşlem sırasında aşağıdaki adımlar takip edilir:
- İlk olarak kadının genel sağlık durumu ve tıbbi geçmişi değerlendirilir.
- Kadının rahmi ve serviksi muayene edilir.
- Uygun spiral tipi seçilir ve steril koşullarda rahme yerleştirilir.
- Spiral yerleştirildikten sonra, spiral iplerinin servikal kanaldan sarkıp sarkamadığı kontrol edilir.
- İşlem sırasında ve sonrasında kadına gerekli bilgilendirmeler yapılır.
Spiral takma işlemi genellikle 5-10 dakika sürer ve hafif ağrı veya sızı hissedilebilir. Bazı kadınlarda işlem sırasında bayılma, bulantı veya baş dönmesi gibi belirtiler görülebilir. Bu nedenle işlem öncesinde kadına ağrı kesici ilaç verilmesi önerilir.
Spiral takma işlemi, adet döneminin ilk günlerinde veya doğumdan sonraki 4-6 hafta içinde gerçekleştirilebilir. Bu sayede spiral hemen etkisini göstermeye başlar ve hamilelik riski en aza indirilir.
Spiral Takmanın Avantajları ve Dezavantajları
Spiral kullanımının avantajları şunlardır:
- Yüksek etkinlik oranına sahiptir (%99’a varan)
- Uzun süreli kullanım için uygundur (5-10 yıl)
- Hemen etkisini göstermeye başlar
- Kullanımı kolaydır ve hastanın aktif katılımını gerektirmez
- Geri dönüşümlüdür, istendiğinde kolaylıkla çıkarılabilir
- Aylık periyodik kullanım gerektirmez
- Hormonal etkileri olmadığı için sağlık üzerinde daha az yan etki oluşturur
Spiral kullanımının dezavantajları ise şunlardır:
- Adet düzensizlikleri, ağrılı adet kanamaları, rahim içi enfeksiyonlar gibi yan etkiler görülebilir
- Nadir de olsa rahim delinmesi riski bulunur
- İlk kullanım dönemlerinde ağrı veya sızı hissedilebilir
- Spiral takılması işlemi biraz rahatsız edici olabilir
- Spiral takıldıktan sonra ilk birkaç gün veya hafta hafif kanama görülebilir
Bu avantaj ve dezavantajlar göz önünde bulundurularak, her kadının kendi özel durumuna uygun doğum kontrol yöntemini seçmesi önemlidir.
Spiral Takma Sürecinde Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Spiral takma işlemi sırasında hem hekim hem de hasta tarafından dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır:
- Uygun Zaman Seçimi: Spiral en uygun zamanda, genellikle adet döneminin ilk günlerinde veya doğumdan sonraki 4-6 hafta içinde takılmalıdır.
- Sağlık Durumunun Değerlendirilmesi: Spiral takılmadan önce kadının genel sağlık durumu, tıbbi geçmişi ve olası riskler değerlendirilmelidir.
- Steril Koşulların Sağlanması: Spiral takma işlemi steril koşullarda, enfeksiyon riskini en aza indirerek gerçekleştirilmelidir.
- Doğru Spiral Seçimi: Kadının anatomisi ve ihtiyaçları dikkate alınarak uygun spiral tipi seçilmelidir.
- Ağrı Yönetimi: İşlem sırasında oluşabilecek ağrıyı azaltmak için gerekli önlemler alınmalıdır.
- Bilgilendirme ve Danışmanlık: Spiral takma öncesi, sırası ve sonrasında kadına kapsamlı bilgilendirme ve danışmanlık hizmeti verilmelidir.
- Takip Kontrollerinin Düzenli Yapılması: Spiral takıldıktan sonra kadın, belirli aralıklarla kontrol muayenelerine gitmeli ve spiral konumunun doğru olduğundan emin olmalıdır.
Tüm bu hususlara dikkat edilerek gerçekleştirilen spiral takma işlemi, güvenli ve etkili bir doğum kontrol yöntemi sağlar.
Spiral Takma Sonrası Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Spiral takıldıktan sonra kadınların dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır:
- İlk Günlerdeki Belirtiler: Spiral takıldıktan sonraki ilk günlerde hafif kanama, ağrı veya sızı hissedilebilir. Bu durum normaldir ve genellikle birkaç gün içinde geçer.
- Adet Düzensizlikleri: Spiral kullanımı sırasında adet döngüsünde değişiklikler olabilir. Adet kanamaları daha ağrılı veya düzensiz hale gelebilir.
- Enfeksiyon Belirtileri: Spiral takıldıktan sonra rahim içi enfeksiyon belirtileri (ateş, aşırı kanama, ağrı vb.) görülürse hekime başvurulmalıdır.
- Spiral Konumunun Kontrolü: Spiral takıldıktan sonra, spiral iplerinin servikal kanaldan sarkıp sarkamadığı düzenli olarak kontrol edilmelidir.
- Cinsel İlişki Sırasında Dikkat: Spiral takılıyken cinsel ilişkide bulunurken dikkatli olunmalı, spiral ipleri veya spiral kendisi rahatsızlık vermemelidir.
- Düzenli Kontroller: Spiral takıldıktan sonra, hekim tarafından belirlenen periyotlarda kontrol muayenelerine gidilmelidir.
- Çıkarılma İhtiyacı: Eğer spiral çıkarılması gerekirse, bunu yalnızca uzman bir hekim yapmalıdır.
Spiral kullanımı sırasında düzenli kontroller, doğru hijyen ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları, spirali güvenli ve etkili bir şekilde kullanmak için oldukça önemlidir.
